Heroine jednog doba | Najvoljenija srpska carica

Ponekad smo povučeni savremenim društvenim tokovima zaboravili značaj naše istorije koja nam je pružila bitan uvid – da nikad, ni u jednoj situaciji ne smetnemo sa uma koliko su srpske vladarke učinile dobra za naš narod. Najvoljenija srpska carica kako je od milošte svi zovemo je upravo takva – požrtvovana, mudra i obožavana. U pitanju je carica Milica, odnosno Milica Hrebeljanović.

Za savremenike je više prepoznatljiva kao “mužastvena žena“ koja je u najtežim vremenima kada je svima bila neophodna duhovna snaga, morala da primi takozvano “muško staranje“ o celokupnoj porodici, društvu i državi. O njenim korenima i ovom epitetu se upravo saznalo iz njene porodice, jer je prema predanju kneginja Milica bila kćerka Jug-Bogdana (knez Vratko), sestra devet Jugovića, kao i svastika Banović Strahinje što dovoljno govori o njenom statusu brižne majke, požrtvovane sestre i mudre supruge.

 

 

„A dostoslavna i veoma mudra Milica, koja prevazilaziše mnoge izabrane matere, ostavši sama, beše kao što veli Solomon mužastvena žena i imađaše sve vrline. To o njoj znaju svi oko nje, koji su pocrpeli milostinje iz njene ruke i još mnoga druga dobra. Ona, primivši na sebe tako veliku vlast, znala je i svetske stvari, u kojima je teško snaći se. Po lepoti i dobroti svojoj ona ne beše samo žena, nego i mudri Odisej u mnogim stvarima. Ko će izreći sva njena dela? Ko će izbrojati sve božanstvene i sve svete ukrase i darove njene crkvama i manastirima? Ko se neće zadiviti gledajući njen pobožni odnos prema monasima, koja su okrenuti jedinome Bogu? Ona zaista delima svojim prevazilaziše zapovesti i iđaše napred na sve veće delo.“,  filozof Konstantin

 

Njen život kao monahinje Jevgenije koji ujedno obuhvata i književni rad se može podeliti na tri perioda: prvi koji se završava sa Kosovskom bitkom 1389. godine, drugi koji traje do njenog zamonašenja i treći do njene smrti 1405. godine. Štaviše, najviše nam je prepoznatljiva tokom teškog perioda oko čuvene Kosovske bitke u kojem je veliku podršku, veru i nadu pružala svom voljenom mužu, knezu Lazaru Hrebeljanoviću. Zanimljiva činjenica je ta da je ona zajedno sa Jefimijom (suprugom despota Uglješe) bila prva žena u srpskoj istoriji koja je imala diplomatski status. Od sultana Bajazita je nakon krvavog Boja izdejstvovala prenos moštiju Svete Petke iz Vidina u Beograd. Upravo zbog svoje urođene mudrosti i diplomatskih veština bila je duboko poštovana i voljena. Nakon Lazarove smrti sa kojim je izrodila osmoro dece bila je suočena sa opustošenim duhom posrnule Srbije. Zbog njenih vrlina, zasluga i blagosti, zajedno sa Lazarom je svrstana u srpsku književnost kroz prepoznatljive epske pesme i celokupan Kosovski ciklus.

Ne želeći da je izgubimo od zaborava, njeno ime se sa velikim strahopoštovanjem čuva i spominje, pogotovo u crkvenom životu. Uz velike napore uspela je da premesti mošti svog pokojnog muža u njegovu zadužbinu Ravanicu, a učestvovala je u brojnim duhovnim aktivnostima, između ostalog, u rekonstrukciji manastira Dečani, Hilandar, a manastir Ljubostinja je mesto u kojem je provela ostatak svog života, kao monahinja Jevgenija i tako nastavila da širi svoj dobar duh i veru.

Koliko vi znate o životu ove velike vladarke? Da li ste imali prilike da posetite manastire u kojima je carica Milica ostavila svoj trag?

 

 

Izvori fotografija: www.wikipedia.com